Ik moet mijn zaak noodgedwongen onderbreken of stopzetten door economische moeilijkheden. Wat nu?

Wanneer je gedwongen wordt om je activiteiten te onderbreken of wanneer je door economische moeilijkheden je zelfstandige activiteit stopzet, kan je aanspraak maken op het overbruggingsrecht.

In welke situaties kan je aanspraak maken op het overbruggingsrecht?

Het moet onmogelijk zijn om je activiteit tijdelijk of definitief verder te zetten door één van de volgende feiten:

• gedwongen onderbreking of stopzetting
  • een faillissement;
  • een natuurramp (overstroming, aardbeving, …);
  • een brand;
  • je bedrijfsgebouwen of bedrijfsuitrusting zijn onbruikbaar door beschadiging;
  • een allergie veroorzaakt door de uitoefening van je beroep;
  • een beslissing van een derde economische actor of een gebeurtenis die een economische impact heeft, die je activiteit rechtstreeks en aanzienlijk raakt.
• stopzetting door economische moeilijkheden. Enkel de volgende situaties worden beschouwd als economische moeilijkheden:
  • Je krijgt een leefloon van het OCMW op het ogenblik van je stopzetting.
  • Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen gaf je in de voorbije 12 maanden een vrijstelling van sociale bijdragen.

  • De inkomsten uit je activiteit in het jaar van de stopzetting en het voorafgaande jaar zijn niet hoger dan de minimumdrempel voor een zelfstandige in hoofdberoep (of meewerkende echtgeno(o)t(e) in het maxistatuut):

    • 2024: 16.861,46 euro (als je een meewerkende echtgen(o)t(e) bent: 7.407,24 euro)

    • 2023: 16.409,20 euro (als je een meewerkende echtgeno(o)t(e) bent: 7.208,56 euro)

    • 2022: 14.658,44 euro (als je een meewerkende echtgeno(o)t(e) bent: 6.439,35 euro)

Waaruit bestaat het overbruggingsrecht?

• Je behoudt je rechten op geneeskundige verzorging en arbeidsongeschiktheids-, invaliditeits-, en moederschapsuitkeringen zonder dat je je bijdragen moet betalen.
  Onder bepaalde voorwaarden heb je ook recht op de verhoogde tegemoetkoming voor de terugbetaling van gezondheidszorgen.
• Je krijgt een uitkering.

Hoe lang kan ik het overbruggingsrecht krijgen?

Je krijgt een basispakket van maximum twaalf maanden uitkering en maximum vier kwartalen behoud van bepaalde sociale rechten. Je kan dit in verschillende keren tijdens je loopbaan opnemen.

Als je al eerder het overbruggingsrecht genoten hebt, telt de reeds opgenomen periode mee voor de maximumduur van het basispakket. De periode die werd toegekend op basis van het tijdelijk crisiskader overbruggingsrecht telt niet mee.

Het basispakket kan worden aangevuld met bijkomende maanden/kwartalen overbruggingsrecht.

De duurtijd van de extra rechten hangt af van het aantal pensioenvormende kwartalen dat je hebt opgebouwd tussen 2 feiten. Je rekent hiervoor vanaf het kwartaal van het vorige feit waarvoor je het overbruggingsrecht hebt genoten tot en met het kwartaal van het nieuwe feit waarvoor je het overbruggingsrecht aanvraagt.

Je kan je bijkomende rechten nooit gebruiken voor een eventueel volgend feit waarvoor je overbruggingsrecht vraagt, in tegenstelling tot je rechten uit het basispakket.

Per feit kan je maximum 12 maanden uitkering en 4 kwartalen behoud van bepaalde sociale rechten genieten.

Aan welke voorwaarden moet ik voldoen?

• Je bent zelfstandige, helper, of meewerkende echtgeno(o)t(e) in het maxistatuut.
• Je hebt je hoofdverblijfplaats in België.
• Je bent verzekeringsplichtig geweest in het kader van het sociaal statuut van de zelfstandigen gedurende het kwartaal van de onderbreking of stopzetting van je activiteit en gedurende de drie hieraan voorafgaande kwartalen. Kwartalen van gelijkstelling wegens ziekte en van voortgezette verzekering komen niet in aanmerking.
• Je bent tijdens de hierboven vermelde periode bijdragen verschuldigd als hoofdberoep.
• Je hebt tijdens een tijdvak van zestien kwartalen, voorafgaand aan het kwartaal dat volgt op de onderbreking of stopzetting van je activiteit, gedurende minstens 4 kwartalen effectief de wettelijk verschuldigde voorlopige bijdragen betaald. Gelijkgestelde kwartalen (zoals de gelijkstelling wegens ziekte en de gelijkstelling in het kader van mantelzorg) tellen ook mee. Kwartalen waarvoor een vrijstelling van bijdragen werd toegekend door het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen tellen niet mee.
• Je oefent geen beroepsactiviteit, van welke aard dan ook, meer uit gedurende minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen.
• Je krijgt geen behoud van rechten als je je beroepsactiviteit gedurende minder dan een volledige kalendermaand onderbreekt.
• Je hebt de omstandigheden niet opzettelijk veroorzaakt om het overbruggingsrecht of enig ander voordeel te verkrijgen.
• Je krijgt het overbruggingsrecht niet door bedrieglijke handelingen of door valse of opzettelijke onvolledige verklaringen.
• In geval van faillissement: je bent niet strafrechtelijk veroordeeld in het kader van het faillissement.
• In geval van stopzetting door economische moeilijkheden omwille van laag inkomen (niet omwille van leefloon of een vrijstelling van bijdragen):
  • Als je zaakvoerder, bestuurder of werkend vennoot van een vennootschap bent, moet er op het ogenblik van de stopzetting een procedure tot ontbinding en vereffening van de betrokken vennootschap(pen) gestart zijn. De vermogensvoordelen die je daardoor geniet mogen niet hoger zijn dan 33.722,92 euro.
  • Als je helper of meewerkende echtgenot(o)t(e) bent, moet ook de geholpen zelfstandige aan de voorwaarde van het laag inkomen voldoen.

Hoeveel bedraagt de uitkering van het overbruggingsrecht?

De uitkering varieert naargelang je al dan niet personen ten laste hebt bij je ziekenfonds, in het kader van de verzekering voor geneeskundige verzorging.

Daarnaast hangt het bedrag van de uitkering hangt af van de duur van de onderbreking.

Als je je activiteit gedurende een volledige kalendermaand onderbreekt, krijg je een uitkering voor de volledige kalendermaand:

• Zonder gezinslast: 1.574,68 euro per maand
• Met gezinslast: 1.967,73 euro per maand.

Als je je activiteit gedurende minder dan een volledige kalendermaand onderbreekt, krijg je een uitkering per periode van zeven opeenvolgende kalenderdagen onderbreking. Je krijgt dus geen uitkering in geval van een onderbreking van minder dan zeven opeenvolgende kalenderdagen.

Cumul met een ander vervangingsinkomen

Je kan de uitkering van het overbruggingsrecht cumuleren met een ander vervangingsinkomen tot een maximumbedrag.

De som van de uitkering van het overbruggingsrecht en het andere vervangingsinkomen mag niet hoger zijn dan de uitkering van het overbruggingsrecht. Bij overschrijding zal het bedrag van de uitkering van het overbruggingsrecht verminderd worden.

Deze cumulatie is niet beperkt in de tijd.

Cumul met een beroepsactiviteit

De cumulatie met een beroepsactiviteit is enkel mogelijk als je al je beroepsactiviteiten (van welke aard dan ook, als zelfstandige, werknemer of ambtenaar) voordien minstens één volledige kalendermaand hebt onderbroken.

Voor elke volledige kalendermaand waarin je geen enkele beroepsactiviteit uitoefent, mag je de uitkering overbruggingsrecht vervolgens gedurende 1 maand cumuleren met een beroepsactiviteit als zelfstandige, werknemer of ambtenaar.

De cumul is beperkt in de tijd tot maximum drie (niet noodzakelijk opeenvolgende) maanden. Je uitkering wordt in deze periode degressief verminderd met respectievelijk 25%, 50% en 75%.

Opgelet! De kalendermaanden waarin de degressiviteit wordt toegepast, worden volledig in mindering gebracht van je basispakket.

Heb je je activiteiten gedurende minder dan één volledige kalendermaand onderbroken, verlies je je uitkering per periode van zeven opeenvolgende dagen waarin je een beroepsactiviteit (van welke aard dan ook, als zelfstandige, werknemer of ambtenaar) hebt uitgeoefend.

Hoe vraag ik het overbruggingsrecht aan?

Vraag het overbruggingsrecht aan bij je socialeverzekeringsfonds.

Doe dit voor het einde van het tweede kwartaal dat volgt op het kwartaal waarin je je zelfstandige activiteit hebt onderbroken of stopgezet.

Voeg bij je aanvraag de nodige documenten waaruit de oorzaak van je onderbreking of stopzetting blijkt.