Werken binnen de Europese Economische Ruimte of in Zwitserland

Werken in het buitenland kan gevolgen hebben voor je sociale zekerheid. 

Binnen de Europese Economische Ruimte (EER) en Zwitserland geldt de Europese Verordening 883/2004 die de sociale zekerheid coördineert.

Oefen je je activiteit(-en) uit binnen de Europese Economische Ruimte (EER) of Zwitserland, dan bepaalt de Europese Verordening 883/2004 (over de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels) in welk land je aan de sociale zekerheid onderworpen zal zijn.

Er zijn twee basisregels:  

  • Je kan, tegelijkertijd, maar onder de sociale zekerheid van één land vallen en dus maar in één land socialezekerheidsbijdragen betalen.
  • Elk land waar je fysiek een activiteit uitoefent, bepaalt of zelf of ze die activiteit daar zien als een activiteit in loondienst of anders dan in loondienst. Je kan dus in het buitenland identiek hetzelfde werk doen als in België, maar in het buitenland gezien worden als werknemer. Dit is bijvoorbeeld vaak het geval bij een bestuurdersmandaat.

Detachering

Detachering houdt in dat je in België uitsluitend actief bent als zelfstandige en tijdelijk dezelfde activiteit wil uitoefenen in een andere lidstaat van de EER of Zwitserland.

Bij detachering kan je in België tijdelijk sociaal verzekerd blijven. Hiervoor heb je een A1-attest nodig dat je in het buitenland moet kunnen voorleggen om aan te tonen dat je socialezekerheidsbijdragen betaalt in België.

Voorwaarden voor een detachering

  • Je oefent je zelfstandige activiteit al gedurende minstens twee maanden uit in België;
  • Je houdt de infrastructuur van je onderneming in België in stand zodat je na je detachering in het buitenland je activiteit in België kan hervatten;
  • Je zal in het buitenland een gelijkaardige activiteit uitoefenen.

A1-attest aanvragen

Voldoe je aan de voorwaarden voor een detachering? Vraag dan je A1-attest aan.

Duur van de detachering

  • De maximumduur van je detachering is 2 jaar.
  • Dit geldt ook wanneer je regelmatig korte opdrachten in hetzelfde land uitvoert en je detacheringen cumuleert.
  • Om na het einde van de maximale detacheringsperiode niet in de andere lidstaat verzekeringsplichtig te zijn, oefen je je activiteit in België opnieuw minimum twee maanden uit voor je een nieuwe opdracht in die andere lidstaat uitoefent. Na twee jaar moet je je activiteit in België gedurende twee maanden uitoefenen om in België verzekeringsplichtig te blijven.
  • De periode van 2 maanden is een periode van activiteit. Verlof komt dus niet aanmerking. Is er een geschil met een buitenlandse instelling, dan moet je voor deze twee maanden een ononderbroken activiteit kunnen bewijzen.

Vallen niet onder een detachering

Oefen je gelijktijdig activiteiten uit in meerdere landen of krijgen je opdrachten in het buitenland een structureel en voorspelbaar karakter, dan val je niet langer onder een detachering. We spreken dan van structureel werken in meerdere landen

Meer weten over detachering?

Meer informatie over detachering kan je vinden op de portaalsite Sociale Zekerheid.

Structureel (gelijktijdig of afwisselend) werken in meerdere landen

Je werkt structureel (gelijkstijdig of afwisselend) in meerdere landen als je:

  • een zelfstandige activiteit uitoefent in België of in het buitenland;
  • en je werkt op regelmatige basis gelijktijdig of afwisselend in een of meerdere lidstaten van de Europese Economische Ruimte (EER) of in Zwitserland.

De bevoegde socialezekerheidsinstantie van het land waar je woont, zal bepalen welke wetgeving van toepassing is en waar je dus sociaal verzekerd bent. In België is dat het RSVZ. 

Je woont in België

Ben je op dit moment in België als zelfstandige aangesloten? Contacteer dan je socialeverzekeringsfonds.  Je socialeverzekeringsfonds zal het RSVZ inlichten.

Ben je niet aangesloten in België, contacteer dan zelf de Internationale dienst van het RSVZ.

Het RSVZ onderzoekt jouw situatie en bepaalt welke socialezekerheidswetgeving van toepassing is: de Belgische wetgeving of de wetgeving van een ander land.

  • De Belgische wetgeving is van toepassing: Alle socialezekerheidsbijdragen moeten dan in België betaald worden. Het RSVZ kan een A1-attest afleveren als je in België bent aangesloten als zelfstandige en je bijdragen zijn betaald. Vraag dit A1-attest online aan. 
  • De wetgeving van een ander land is van toepassing: Het RSVZ brengt de bevoegde instelling van dat land op de hoogte. Die instelling zal vervolgens een A1-attest afleveren. Je moet dan sociale bijdragen moeten betalen volgens de wetgeving en procedures van het bevoegde land.

Je woont in een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte (EER) of in Zwitserland

Als je in een ander land van de Europese Economische Ruimte of in Zwitserland woont, dan moet je de bevoegde socialezekerheidsinstantie van dat land contacteren.

De bevoegde socialezekerheidsinstantie van het land waar je woont, moet bepalen welke wetgeving van toepassing is: de Belgische wetgeving of de wetgeving van een ander land.

  • De Belgische wetgeving is van toepassing op je zelfstandige activiteit: De bevoegde instantie van het land waar je woont licht het RSVZ in. Het RSVZ levert een A1-attest af zodra je in België correct als zelfstandige bent aangesloten. 
  • De wetgeving van een ander land is van toepassing op een zelfstandige activiteit die je (deels) in België uitoefent:  De bevoegde instantie van het land waar je woont, licht het RSVZ in. De bevoegde lidstaat levert bovendien een A1-attest af waarmee je in het België kan aantonen dat je hier geen sociale bijdragen verschuldigd bent. Ben je in België nog aangesloten als zelfstandige, bezorg het A1-attest dan aan je socialeverzekeringsfonds om je aansluiting te beëindigen.

Welk land is bevoegd voor mijn sociale zekerheid?

Welke socialezekerheidswetgeving van toepassing is bij grensoverschrijdende activiteiten, wordt geregeld door de Europese Verordening 883/2004.

Welk land bevoegd is, hangt af van je situatie.

Je bent structureel (permanent of afwisselend) actief als zelfstandige op het grondgebied van een of meerdere lidstaten

Waar je de activiteit fysiek uitoefent is van belang. Dus niet waar de onderneming(-en) zich bevind(t)(en). 

In deze situatie moet de socialezekerheidsinstantie van je woonland bepalen of je zelfstandige activiteit in je woonland substantieel (25%) is. In België is dat het RSVZ. De substantiële activiteit wordt beoordeeld op basis van arbeidstijd, inkomsten, omzet en/of geleverde diensten. 

Je bent substantieel (25%) actief in je woonland

Je valt onder de socialezekerheidswetgeving van je woonland en je bent in het buitenland geen sociale bijdragen verschuldigd. 

Je bent niet substantieel actief (minder dan 25%) in je woonland? 

Je woonland zal kijken waar het centrum van belangen zich bevindt. Dit kan je woonland zijn of een ander land waar je als zelfstandige werkt. Daarvoor moet de bevoegde instantie kijken naar je volledige situatie. 

De beslissing wordt aan alle betrokken lidstaten meegedeeld. Ben je aangesloten als zelfstandige in België, dan licht het RSVZ ook je socialeverzekeringsfonds in. 

Je bent actief als zelfstandige en je oefent een activiteit uit als werknemer of ambtenaar in een andere lidstaat

Je valt in principe onder het socialezekerheidsstelsel van het land waar je de loontrekkende activiteit (meer dan 5% van de totale arbeidsduur of het totale loon) uitoefent. Je woonland stelt dit vast en deelt de beslissing mee aan de betrokken lidstaten. 

Woon je in België, ben je zelfstandige en werk je in één andere lidstaat als loontrekkende / ambtenaar? Dan is het RSVZ bevoegd om de toepasselijke sociale zekerheid te bepalen. Contacteer in dat geval je Belgische sociale verzekeringsfonds of, als je nog niet als zelfstandige bent aangesloten, het RSVZ.

Woon je in België en ben je werknemer of ambtenaar in meerdere landen? Dan moet je contact opnemen met de RSZ

Je bent als Belgisch inwoner actief als zelfstandig piloot of zeevarende

Hier gelden specifieke regels. Neem contact op met de Internationale dienst van het RSVZ. 

Je bent permanent en uitsluitend in een andere lidstaat aan het werk

Werk je permanent enkel en alleen in een andere lidstaat en voldoe je niet aan de voorwaarden van een detachering? Dan geldt de sociale zekerheid van dat werkland. 

Ben je nog aangesloten als zelfstandige in België? Contacteer dan je socialeverzekeringsfonds om je stopzetting als zelfstandige in België te bewijzen.

Uitzonderingen en regularisaties

Ben je op dit moment niet in België aangesloten als zelfstandige? Contacteer dan de internationale dienst van het RSVZ.

Die zal de toepasselijke socialezekerheidswetgeving bepalen en je de nodige informatie geven over uitzonderingen en regularisaties.

Val je onder de Belgische wetgeving? Dan kan je vervolgens ook zelf je A1-attest aanvragen.